Намудҳои асосии қаллобӣ дар Интернет:

1. Фишинг
   Қаллобон худро намояндагони бонкҳо, хидматҳо ё ширкатҳо меноманд, то маълумоти шахсии шуморо ба даст оранд (логинҳо, паролҳо, маълумоти кортҳо).
   Мисол: мактубҳои қалбакӣ ё сомонаҳое, ки ба сомонаҳои расмӣ монанданд.
2. Мағозаҳои қалбакӣ
   Мағозаҳои интернетии қалбакӣ, ки молҳо ё расонида намешаванд ё сифати паст доранд.
3. Фиреб дар музоядаҳо ва лавҳаҳои эълонӣ
   Фурӯши молҳои вуҷуд надошта ё талаби пешакӣ пардохт, ки пас аз он фурӯшанда нопадид мешавад.
4. Қаллобии SMS
   Қаллобон аз шумо талаб мекунанд, ки SMS фиристед ё ба пайванди "тасдиқӣ" клик кунед, то пул аз ҳисоби шумо гирифта шавад.
5. Муҳандисии иҷтимоӣ
   Қаллобон бо истифода аз ҳилаҳои равонӣ маълумот ё пули шуморо ба даст меоранд.

---

Чӣ тавр худро муҳофизат кардан мумкин аст:

1. Ба пайвандҳои шубҳанок клик накунед
   Суроғаи сомонаҳоро бодиққат тафтиш кунед ва пайвандҳоро аз мактубҳо ё паёмҳои номаълум накушед.
2. Маълумоти шахсии худро ба касе надиҳед
   Ҳеҷ гоҳ паролҳо, PIN-кодҳо ё маълумоти кортро бо касе мубодила накунед.
3. Сомонаҳо ва мағозаҳоро бодиққат тафтиш кунед
   Боварӣ ҳосил кунед, ки сомона пайвасти бехатар (https://) дорад ва изҳороти хуб дорад.
4. Аутентификатсияи дуҷонибаро истифода баред
   Ин ба ҳисобҳои шумо як қатори иловагии муҳофизат илова мекунад.
5. Ба пешниҳодҳои аз ҳад зиёд фоидаовар бовар накунед
   Агар чизе аз ҳад зиёд хуб ба назар мерасад, эҳтимолан, ин фирӯбӣ аст.

---

Агар шумо қурбони қаллобӣ шуда бошед, чӣ кор бояд кард:

1. Корти худро фавран блок кунед
   Агар маълумоти корти худро ба касе дода бошед, фавран бо бонки худ тамос гиред ва онро блок кунед.
2. Паролҳои худро иваз кунед
   Агар қаллобон ба ҳисобҳои шумо дастрасӣ пайдо карда бошанд, паролҳоро иваз кунед ва аутентификатсияи дуҷонибаро фаъол кунед.
3. Ба бонки худ хабар диҳед
   Агар пул аз ҳисоби шумо гирифта шуда бошад, бо бонки худ тамос гиред, то ки транзаксияро рад кунед.
4. Ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ муроҷиат кунед
   Ба полис ё шуъбаҳои махсуси мубориза бо ҷиноятҳои интернетӣ гузориш диҳед.
5. Далелҳоро нигоҳ доред
   Скриншотҳои муколамаҳо, мактубҳо, рақамҳои телефон ва дигар маълумотҳоро нигоҳ доред, то ба тафтишот кӯмак кунед.