«Рӯзи умумиҷаҳонии ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон»

                                                                

Ҳама сола 15 март дар тамоми ҷаҳон рӯзи байналмилалии ҳуқуқи истеъмолкунандагон ҷашн гирифта мешавад.

Соли 1960 ташкилоти ғайритиҷоратии Consumers International (CI) таъсис дода шуд. Ташкилот зиёда аз 60 сол боз фаъолият мекунад. Вай қариб дусад ташкилоти ҷамъиятию давлатиро оид ба ҳифзи ҳуқуқи истеъмолкунандагон ва зиёда аз ҳафтод давлати тараққикардаи демократиро муттаҳид менамояд.

Consumers International дар ЮНЕСКО ва СММ ҳуқуқҳои истеъмолкунандагонро ҳимоя мекунад, кӯмаки таълимӣ ва ҳуқуқӣ мерасонад.

Принсипҳои байналмилалии истеъмолкунандагон:

• Ҳуқуқ ба иттилоот

• Ҳуқуқ ба амният

• Ҳуқуқи интихоб

• Ҳуқуқ ба шунидан

• Ҳуқуқ ба ҷуброни зарар

• Ҳуқуқ ба муҳити солим

• Ҳуқуқ ба таҳсилоти истеъмолкунандагон

• Ҳуқуқ ба қонеъ кардани ниёзҳои асосӣ

Рӯзи ҳуқуқи истеъмолкунандагон аз ҷониби СММ аз соли 1983 таъсис дода шудааст.

Бори аввал 15 марти соли 1983 ҷашн гирифта шудааст. Мувофиқи маълумоти омори Ҷамъияти ҳифзи ҳуқуқи истеъмолкунандагон  «Назорати ҷамъияти» шумораи шаҳрвандон барои ҳифзи ҳуқуқи истеъмолкунандагон афзуда истодааст, аз ҷумла дар суд қарор қабул мекунанд: Масалан, агар соли 1998 хамагӣ 27,1 ҳазор чунин даъво пешниҳод шуда бошад, соли 2007. - аллакай ба 95 ҳазор ва дар соли 2010 – ба 315 ҳазор расидааст.

9 апрели соли 1985 Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттаҳид дастурҳоро оид ба ҳифзи истеъмолкунандагон муқаррар кард. Ва аз ин баъд ҳуқуқҳои истеъмолкунандагон ба таври қонунӣ эътироф карда мешаванд.

ҚОНУНИ ҶУМХУРИИ ТОҶИКИСТОН дар бораи ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон аз 09.12.2004 с. №12. қабул шудааст.

Қонуни мазкур муносибатҳои байни истеъмолкунандагон ва истеҳсолкунандагон, иҷрокунандагон, фурӯшандагонро ҳангоми фурӯши мол (иҷрои кор, хизматрасони) ба танзим дароварда, хукуки истеъмолкунандагонро барои харидани моли (кори, хизматрасонии) дорои сифати муносиб ва барои хаёту саломатии истеъмолкунандагон бехатар, гирифтани маълумот оид ба мол (кор, хизматрасонӣ) ва истеҳсолкунандагони (иҷрокунандагони, фурӯшандагони) он, ҳимояи давлатӣ ва ҷамъиятии манфиати онҳоро муқаррар ва тарзи татбики ин ҳуқуқҳоро муайян мекунад.  

Дар ҳолати дучор шудан ба вайрон намудани ҳуқуқи истеъмолкунандагон, метавонед ба рақамҳои дар поён зикр шуда муроҷиат намоед.

Тамос:

Муроҷиатҳои электронӣ: admin@imon.tj

Телефони боварии БМТ:+992 44 600 15 20

Рақами бовари Ташкилот: +992(3422) 2 57 44, +992 92 771 11 22

Почтаи электронии боварӣ: hotline@imon.tj

Рақами телефон барои зангҳо аз хориҷа:+992 44 600 01 71

Дар ҳолати мувофиқи Ҷадвали пардохтҳо саривақт пардохт накардан ва ё пардохти нопурраи маблағи қарзи хурд баъди ҳар як давраи пардохти навбатӣ, ҷарима ба андозаи 0,2% ситонида мешавад. Ҳисоби ҷарима аз бақияи қарзи асосӣ ва фоизҳо, ки мувофиқи ҷадвали пардохт батаъхир гузошта шудааст, анҷом дода мешавад.

Ҷарима аз пардохтҳои моҳонаи маблағи батаъхиргузошташудаи  маблағи қарзи хурд дар муддати то 30 рӯз баъди адои муҳлати шартномаи қарзи хурд ҳисоб карда мешавад. Инчунин, баъди соати 15:30 рӯзи муқарраргардидаи пардохти маблағҳои қарзи хурд ба хазинаи «Қарздиҳанда» ва тариқи терминалҳои қабули пардохтҳо ворид шудани маблағ, ё ба тариқи ғайринақдӣ тавассути воситаҳои электронии пардохти  «Қарздиҳанда»,  инчунин тавассути воситаҳои электронии пардохти дигар ташкилотҳои қарзӣ на дертар аз соати 17:00 он бе ситонидани ҷарима қабул карда мешавад.Пардохти ҷарима «Қарзгиранда»-ро аз иҷрои ӯҳдадориҳо ва бартараф намудани ҳолатҳои иҷро накардани шартномаҳо озод намекунад.

Қарздиҳанда» бо розигии «Қарзгиранда» таърихи карзи мазкурро ба Бюрои таърихи қарз пешниҳод намуда, ҳамчунин аз Бюрои таърихи қарз оиди таърихи қарзи «Қарзгиранда» дар дигар ташкилотҳои қарзӣ маълумот мегирад.

Дар ҳолати расидани мӯҳлати пардохти фоизхои ҳисобшудаи кредит ва қарзи асосӣ мувофиқи ҷадвали пардохт, инчунин аз тарафи «Қарзгиранда» вайрон кардани шартҳои шартномаи мазкур, ки пардохти саривақтии фоизҳои ҳисобшудаи кредит ва қарзи асосиро мувофиқи ҷадвали пардохт пешбини менамояд «Қарздиҳанда» ҳукук дорад, бо тариқи беаксептӣ аз ҳисоби «Қарзгиранда» маблағи дар ҳамон лаҳза ҳисобшавандаро бо ситонидани ноустоворонае, ки дар шартнома пешбини шудаст, ситонад.

«Карздиханда» ҳукук дорад, дар ҳолати саривақт пардохт накардани кредит бо тариқи маҷбурӣ рӯёнидани амволи ба гарав пешниходшудаи «Қарзгиранда»-ро бо мақсади рӯйпуш кардани Қарзи хурди додашуда, пардохти фоизҳои ҳисобшуда ва маблағҳои дигарро (ҷарима, ноустуворона) ба он, мувофиқи қонунгузори Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба амал барорад.

 Аз «Қарздиҳанда» тариқи шифоҳӣ ва ё хаттӣ, маълумотнома дар бораи иҷроиши ӯҳдадории қарзӣ, оид ба тавозуни бақияи қарз, дар бораи пардохти қарзи асосӣ, фоизҳо ва ҷаримаи пардохтшуда талаб намояд.

Ҳангоми ба охир расидани мӯҳлати шартнома дар бораи қарзи хурд ва ё ин ки дар ҳолати пеш аз мӯҳлат пардохт намудани маблағи қарз, ба «Қарздиҳанда» оиди гирифтани қарзи навбатӣ дархост (ариза) пешниҳод намояд.

Маблағи фоизи қарз бо формулаи зерин ҳисоб карда мешавад:

S - маблағи фоизи ҳисобкардашудаи қарз;

k - бақияи қарз;

r - меъёри фоизи солонаи қарз;

t - шумораи рӯзҳои истифодашудаи қарз;

D - шумораи рӯзҳои тақвимии сол (360 ё 365).

Меъёри фоизии самараноки солонаи қарзҳо аз рӯи баробарии зерин ҳисоб карда мешавад:

 

Pt – пардохтҳо барои давраи t;

t – (1,…., N) шумораи давраҳо (рӯз, моҳ ва сол);

S – маблағи қарзи додашуда;

F – хароҷотҳо барои хизматрасонӣ ҳангоми гирифтани қарз;

IRR – меъёри фоизии самараноки солона.